۷ دسامبر (به طور معمول مصادف با ۱۶ آذر) سالروز امضای کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری در سال ۱۹۴۴ میلادی است که متعاقب امضای این کنوانسیون، سازمان جهانی هواپیمایی کشوری (ایکائو) تأسیس شد. مجمع عمومی این سازمان در سال ۱۹۹۲، طی قطعنامه‌ای این روز را به عنوان روز جهانی هواپیمایی کشوری اعلام کرد.
به نقل از افسانه‌های قدیمی، بشر همیشه سعی می‌کرده، به نحوی عمل پرواز را انجام دهد. پرواز بر فراز آسمان، یکی از کهن‌ترین و دیرینه ترین آرزوهای بشر، که چندین قرن ذهن انسان‌ها را به خود معطوف کرده بود و در اواخر قرن نوزدهم به حقیقت نزدیک شد.
- روز جهانی هواپیمایی
اولین تفکر و تلاش برای ساخت هواپیما به قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد وقتی لئوناردو داوینچی نقاش و دانشمند ایتالیایی، موفق به ساخت دستگاه کوچکی، مرکب از دو بال، یک بدنه و یک سکان شد و آن را از مکان مرتفعی به پائین رها کرد که پس از طی مسیری به آرامی روی زمین نشست، اما داوینچی به علت آزار و اذیت اطرافیان که تلاش وی را بیهوده و پرواز را امری غیرممکن می پنداشتند، از ادامه این کار منصرف شد. ایکاروس و دائه دالوس از جمله کسانی بودند که سعی کردند با بال‌هایی که از پر و موم ساخته بودند، پرواز کنند. اما این آزمایش طی صدها سال، مرگ بسیاری را که خواستند دوباره آزمایش کنند، فراهم آورد.
در ۱۶۷۸ میلادی، بینه فرانسوی با تعقیب فکر دواینچی، دستگاهی ساخت که بال‌هایش توسط انسان حرکت می‌کرد اما او نتواست با این دستگاه پرواز کند. همچنین در ۱۷۸۴ میلادی یک فرانسوی دیگر به نام «بین ونو» دستگاهی با بال‌هایی شبیه پروانه ساخت که می‌توانست مدت زیادی در هوا بماند و سقوط نکند.
بنابراین یک وسیله جدیدی باید اختراع می‌شد. «راجر بیکن» اولین کسی بود که پیشنهاد کرد که ممکن است با ساختن موتوری که یک نفر هدایت آن را بر عهده داشته باشد، به این آرزوی دیرینه جامه عمل پوشاند.
در قرن هفدهم، توجه بشر به پروازهای سبک‌تر از هوا معطوف شد. بنابراین اولین پرواز با بالون‌هایی که از هوای گرم و هیدروژن پر می‌شدند انجام گرفت. به این ترتیب، بشر برای رسیدن به یک پرواز واقعی راه زیادی در پیش داشت.
اولین ماشین پرواز، سنگین‌تر از هوا، یک هواپیمای بی‌موتور ساده بود که در سال ۱۸۰۴ میلادی ساخته شد. ظرفیت این هواپیما، ۱۵۴ اینچ مربع بود که روی یک میله نصب شده بود و دارای دمی هم در عقب بود.
در سال ۱۸۴۸، «جان استرینگ فلو»، اولین کسی بود که هواپیمای یک باله را که به وسیله نیروی بخار به حرکت درمی‌آمد، ساخت. طول این هواپیما ۳۰ پا بود. پس از این که آزاد می‌شد، به تدریج بالا می‌رفت و با یک وسیله ساده‌ای هم که روی آن نصب کرده بودند می‌توانستند صعود آن را متوقف کرده و فرود آیند.
روس‌ها ادعا می‌کنند که «الکساندر موژائیسکی»، در سال ۱۸۸۲ اولین کسی بوده که با یک هواپیمای بخاری، پرواز کرده است.
«اتولیلین تال» آلمانی در سال ۱۸۹۱ میلادی با هواپیمایی بی‌موتور، موفق شد در آسمان پرواز کند و رویای پرواز انسان را به ثمر برساند.
در ۱۸۹۶ دکتر «ساموئل پیریونت لنگلی» توانست یک پرواز موفقیت‌آمیز انجام دهد. بدین معنی که توانست ۳۲۵۰ پا با سرعت ۲۵ میل در ساعت پرواز کند. بال هواپیمای او، ۱۶ پا طول داشت.
در سال ۱۹۰۲ «پرستون واتسون» پرواز موفقیت‌آمیزی را با یک هواپیمای دو باله‌ای که موتور در آن کار گذاشته بودند، انجام داد. ولی این ادعا تا به حال رسماً تأیید نشده است.
در ۱۷ دسامبر ۱۹۰۳، «اوریل رایت» شروع به ساختن یک موتور برای هواپیمای خود کرد. یعنی با قدرت خود هواپیما را به هوا برد. البته این یک پرواز با استاندارد امروزی نبود و فقط ۱۲۰ پا با سرعت ۳۱ میل در هر ساعت، ارتفاع می‌گرفت. اما آنها موفق به ثبت اولین پرواز کنترل شده با هواپیمای یک موتوره، در تاریخ شدند.
ولی همین هم کافی بود که آوریل و برادرش ویلبر را مصمم سازد که برای اولین‌بار هواپیمایی ساخته و پرواز دهند و پرواز آن به وسیله نیروی بخار نباشد، بلکه با قدرت خود هواپیما، به پرواز درآید.
کورتیس، اهل آمریکا در سال ۱۹۰۸، اختراع برادران رایت را تکمیل و با قراردادن چند چرخ کوچک در زیر هواپیما مسئله فرود آمدن و برخاستن این وسیله را برطرف کرد.
در حال حاضر با آنکه بیش از ۱۰۰ سال از پرواز برادران رایت در آسمان می‌گذرد و پیشرفت و تحول چشمگیری در صنعت هواپیمایی صورت گرفته ولی هنوز هم بسیاری از هواپیماهای جهان بر اصول همان اختراع برادران رایت ساخته می‌شوند.
- سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو)
با پیشرفت و تحول صنعت هواپیمایی نیاز به هماهنگ‌سازی استانداردهای بین‌المللی پرواز، مدیریت خطوط هوایی، انسجام و یکپارچگی این صنعت در سراسر جهان احساس شد، بدین منظور در هفتم دسامبر سال ۱۹۴۴ در ضمن تنظیم و امضای پیمان حمل و نقل هوایی معروف به پیمان شیکاگو، سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی با نام اختصاری «ایکائو» پایه‌گذاری شد. مجمع عمومی این سازمان در سال ۱۹۹۲، طی قطعنامه‌ای این روز را به عنوان روز جهانی هواپیمایی کشوری تصویب و اعلام کرد که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به صورت رسمی این روز مورد تأیید قرار گرفته است. ایکائو به صورت رسمی در ششم می ۱۹۴۷ آغاز به فعالیت کرد. از آن زمان تاکنون این سازمان با تدوین استانداردها و مقررات لازم، به اعضای خود کمک کرده است تا علاوه بر داشتن پروازهایی امن و ایمن، حفاظت از محیط زیست را در زمره اهداف خود قرار دهند.
این سازمان، با ۳۳ عضو، نهاد تخصصی سازمان ملل متحد محسوب می‌شود که ساختمان دائمی آن در مونترال کاناداست و بر اساس کنوانسیون شیکاگو شکل گرفت و شورای ایکائو نهاد اصلی تصمیم‌گیری این سازمان به شمار می‌آید.
ایران نیز به طور رسمی در سال ۱۳۲۷ هجری خورشیدی به پیمان شیکاگو و سازمان ایکائو پیوست و پیشرفت‌های چشمگیری را در این صنعت جهانی و اساسی به دست آورد و نام خویش را برای بار دیگر در جهان مطرح ساخت.
- روز جهانی هواپیمایی
همه ساله کشورها برای گرامی داشت این روز و یادآوری و تأکید بر اهمیت صنعت هواپیمایی کشوری در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع و نقش اساسی سازمان هواپیمایی کشوری در حفظ، ارتقا، ایمنی و کارآیی و قانونمندی در حمل و نقل هوایی نسبت به برگزاری مراسم این روز و اجرای برنامه‌های مختلف اقدام می‌کنند.
در ایران نیز سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی حاکمیتی، نظارتی و سیاست‌گذاری در صنعت حمل و نقل هوایی، برنامه این روز را با حضور مسئولین و دست‌اندرکاران شرکت‌های هواپیمایی و کارشناسان این صنعت در این روز برگزار می‌کند.
- منشور ایکائو
- اطمینان از رشد منظم و ایمن هواپیمایی کشوری بین‌المللی در سراسر جهان
- تشویق صنعت و طراحی هواپیما برای مقاصد صلح جویانه
- ترغیب توسعه خطوط هوائی، فرودگاه‌ها و تسهیلات هوانوردی برای هواپیمایی کشوری بین‌المللی
- پاسخ به نیاز مردم جهان به حمل و نقل هوائی ایمن، منظم، کارا و باصرفه
- جلوگیری از تضییع اقتصادی ناشی از رقابت مضره
- حفظ حقوق دول عضو و تامین فرصت مساوی برای اعضاء برای برقراری سرویس هوایی بین‌المللی
- از بین بردن تبعیض میان کشورهای عضو
- افزایش ایمنی پروازها در ناوبری بین‌المللی
- ارتقای عمومی همه ابعاد هوانوردی
- تعمیم و توسعه کلیه امور پشتیبانی هواپیمایی کشوری بین‌المللی
- این روز فرصت مغتنمی است تا با نگاهی قدرشناسانه از تمامی دلسوزان عرصه صنعت هواپیمایی کشور تقدیر شود و با تامل بیشتر در سایه همت تمامی مسئولان و متخصصان این فن شاهد پیشرفت های بیشتر و به روزتر در عرصه این صنعت مهم باشیم و با کوشش در راه توسعه و ارتقای صنعت هوایی کشور به جایگاه شایسته خویش در جهان دست یابیم.
منبع: کجارو
- جمعه ۱۷ دی ۹۵
- ۱۵:۴۸
